Oandachtspunten

‘Ik wurd gek fan dy spjocht op ús hûs,’ fertelde ik de man fan de fûraazje-, fûgeltsje-, knine-, blomme- en net te tellen oare wâldhannel.

‘O, do bedoelst de specht,’ wie syn reaksje. En ik wist it wer: jo moatte gjin boekefrysk prate mar gewoan dwaan.

Lykwols wie dy spechtespjocht wol in oandachtspunt. Sawat alle dagen kloppet er my der út. Earder al snaffele it warbere bûnte mantsje twa raffelige gatten yn de houten omtimmering fan ús hûs nei’t er earst in splinternij nêstkastje oan spuonnen slein hie. Omdat it dochs tiid wie foar grut ûnderhâld hat de oannimmer ferline hjerst fan alles en noch wat ferfongen. Mar ja, dan komt de maitiid wer yn it lân en giet de beskerme fûgel op ’e nij los op syn grutte trom; sa’n hûs resonearret fantastys. De bûnte wyfkes kinne net om ús persiel hinne. Komt dat aanhoren!

Moarns sa om healwei sânen begjint er fortissimo syn perkusje-aubade. Ik wurd der daliks wekker fan. Noch mear gatten? Dat net! Ik gean der ôf, snip ûnderweis in Hema-himd fan in stoel, trasearje it timmerplak, skuor dêr in rút iepen, klik ek noch dy frekte hor der út en begjin mei myn donderje-daliks-op-aksje: yn de kâlde moarnswyn wapperje ik mei it himd. It moat in idioat gesicht wêze en sa fiel ik my ek. Freon spjocht fleant fuort, as ik gelok ha. Wer op bêd wachtsje ik yn spanning ôf. Set er troch of ferhûzet er nei de belendende percelen, om mei Bomans syn brandmeester Koperbuik te sprekken.

Mar wat seurst no, Douwe. Do woest natuer om ’e doar mei flink wat grien en dan krijst de ynventaris der by. Wês bliid. Hast ommers sels it Vroege Vogels-buordsje Tuinreservaat op in beam spikere.

It is in lúkseprobleem dat rûnom spilet yn Nederlân: beskerme diersoarten dy’t it sa goed dogge dat se foar oerlêst soargje (en dan moat de wolf noch komme…). Sterke foarbylden binne de stienmurd (steenmarter) en, yn mindere mate, de beamotter (boommarter). Ik hear fan minsken dat se se fange yn in kouwe en yn in fier bosk loslitte.

Op de grûn stiet myn oare oandachtspunt: de bijen. Fan de beide ynwintere folken wie ien lêst novimber al folslein útstoarn; in sterk folk mei in goeie keninginne. It oare folk is amper mear wat fan oer. Oarsaak? Ik ha sa myn ideeën en doch dus in hânfol deade bijen yn in envelop en stjoer dy nei de WUR, Wageningen University & Research, dêr’t se ûnôfhinklik ûndersyk dogge nei bijesykten en de ynfloed fan gewasbeschermingsmiddelen op de hieltyd lytser wurdende ynsektewrâld. Nei trije moanne krige ik al in mailtsje dat it ûndersyk vertraagd wie. Oant no ta neat mear fan heard. Se sille it dêr wol te drok ha mei goedbetelle opdrachten foar de firma Bayer en trawanten, dy’t ús noch altyd wiismeitsje dat al dy neonicotinoïden en oar lânboufergif net skealik binne foar it libben op ierde.

(Gepubliceerd in het zomernummer van It Fryske Gea-magazine (2018)